Cumhurbaşkanı Tayyip Erdoğan, Şanghay İşbirliği Örgütü (ŞİÖ) 24’üncü Devlet Başkanları Zirvesi’ne katılmak üzere Kazakistan’ın başkenti Astana’ya gitti. Erdoğan’ı, Nursultan Nazarbayev Uluslararası Havalimanı’nda, Kazakistan Başbakanı Oljas Bektenov karşıladı.
Astana’da Erdoğan, ilk olarak Rusya Devlet Başkanı Vladimir Putin ile bir araya geldi. İletişim Başkanlığı’ndan yapılan açıklamaya göre, basına kapalı olarak bir saat süren görüşmede Türkiye ile Rusya ikili ilişkilerinin yanı sıra Ukrayna- Rusya Savaşı’ndaki son durum, İsrail’in Filistin topraklarındaki saldırıları, Suriye’deki gerilimde çözüm arayışları ve terörle mücadele konuları ele alındı.
Görüşmede Cumhurbaşkanı Erdoğan, Türkiye’nin bölgesinde ve dünyada barışın tesisi için çaba göstermeye devam edeceğini, Türkiye’nin Rusya ile Ukrayna arasında devam eden savaşın önce ateşkes, ardından barışla sona erdirilmesi için uzlaşı zeminini oluşturabileceğini, iki tarafı da memnun edebilecek adil bir barışın mümkün olduğunu ifade etti.
Erdoğan, İsrail’in Filistin topraklarındaki saldırıları ve Lübnan’a yönelik tehditlerinin bölgesel ve küresel barışı ve huzuru hedef aldığını, çatışmaların yayılmasının en büyük zararı bölge ülkelerine vereceğini, uluslararası toplumun artık İsrail’in durdurulmasına odaklanması gerektiğini belirtti. Erdoğan, Türkiye’nin sınırlarının hemen ötesinde bir teröristan kurdurmamakta kararlı olduğunu, başta Suriye iç savaşı olmak üzere terör örgütleri için elverişli alan oluşturan istikrarsızlıkların sonlandırılması için somut adımlar atılmasının önemini ortaya koyarken Türkiye’nin çözüm için iş birliğine hazır olduğunu söyledi.
Rus lider Putin, Erdoğan ile görüşmekten memnuniyetini dile getirerek, “Sizinle sürekli temas halindeyiz, ülkelerimiz arasındaki ilişkilerdeki durum, bölgedeki ve dünyadaki durum hakkında düzenli olarak görüş alışverişinde bulunuyoruz. Ancak uzun zaman görüşemedik. Görüşmemizden memnuniyet duyuyorum” vurgusu yaptı. İkili ilişkilere değinen Putin, “Dünyadaki tüm zorluluklara rağmen Rusya ile Türkiye arasındaki ilişkiler adım adım ilerliyor. Geçen birkaç ayda ikili ticaret hacminde küçük bir düşüş kaydedildi ancak yine de oldukça yüksek seviyede, 55 milyar dolar civarında” dedi.
Putin, Türkiye ile ortak projelere ilişkin, “Stratejik projelerimizi planlı şekilde hayata geçiriyoruz. Yeni projeler de planlanıyor. Bundan ve geçen yıl yaptığımız çalışmalarımızın sonuçlarını değerlendirmek, yakın gelecekte atacağımız adımları belirlemek için sizinle bir araya gelmekten mutluyuz” ifadelerini kullandı. Rusya ile Türkiye arasında turizm alanındaki ilişkilere de değinen Putin, “Geçen yıl 6,3 milyon Rus turist Türkiye’yi ziyaret etti, turizmde rekor kırdık. Vatandaşlarımıza Türkiye’de sağladığınız elverişli şartlar için size teşekkür etmek istiyorum” diye konuştu.
Türkiye ile Suriye arasında 2011’de başlayan gerilimin sonlandırılması ve iki ülkenin yeniden diyalog kurması son günlerde yeniden gündemde. 2022 yılında önce Milli Savunma bakanları ardından da Dışişleri Bakanları arasında gerçekleşen diyalog süreci 2023 yılında kesintiye uğramıştı. Ancak ilerleyen günlerde Moskova’da Türkiye ve Suriye arasında bakanlar düzeyinde normalleşme görüşmeler yeniden başlayabilir. Bu kapsamda, Türkiye-Rusya-Suriye arasında 3’lü hatta İran dahli 4’lü formata görüşmelerin başlaması da masadaki seçeneklerden biri. Bu noktada, Astana’daki Erdoğan-Putin görüşmesinin dönüm noktası olacağı vurgulandı.
Öte yandan Irak hükümeti, Türkiye ve Suriye arasındaki sorunun çözümü için teklifte bulundu. Türkiye ve Irak arasında son dönemde Kalkınma Yolu Projesi yeni bir süreç başlamasıyla birlikte bölgedeki sorunları azami seviyeye çekmeye çalışan Irak, iki komşusu arasında yaşanan sorunun çözüme kavuşması için adım atmaya hazır olduğunu Türkiye’ye iletti. Askeri ve istihbari nitelikte görüşmeler yürütüldüğünü ifade eden kaynaklar, Suriye konusunda Türkiye ve Irak arasında görüşme trafiğinin daha çok taze olduğunu kaydetti.
